Zwykła pocztówka, czy zaszyfrowana wiadomość?

„Kochany Franku! Jestem już na nowym miejscu postoju. Siedzę na forcie 3 km od miasta - zdaje mi się, że jestem we więzieniu za murami-wałami. Tylko 9 bram trzeba przejechać by się dostać do nas. Adres mój obecnie zmieniony gdyż tworzymy już nowy pułk. Co u ciebie słychać? Napisz coś. Uściskaj Rakoczego, Sławickiemu ( nazwiska trudno odczytać) ukłony..
Całuję Cię serdecznie Twój Leopold
Adres mój: 8.Pułk art. Ciężkiej I dywizjon Grudziądz, Cytadela 21.XI.1921"
Kartkę wysłano z Grudziądza i datowana jest 02 listopad 1921 roku i adresowana jest do „ Jego wielmożnego Pana Kapitana Franciszka Cehaka. Na adres Sztabu Generalnego w Warszawie, Biuro Szyfrów.
Prawie pewnym jest, że adresat Franciszek Cehak, jeden z polskich kryptologów, był właśnie w Sztabie Generalnym. Jak pisze w artykule pt. „Enigma dla Berlina" (tygodnik "Wprost", nr 1155 z 23 stycznia 2005 roku) Adam Nogaj, historyk wojskowości specjalizujący się w tematyce wywiadowczej, już 25 października 1918 roku jeszcze przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości Rada Regencyjna zatwierdziła powołanie Wydziału Wywiadowczego Sztabu Generalnego, w którym przewidziano stworzenie komórki szyfrowej.
Franciszek Cehak został ściągnięty do oddziału z biura szyfrów armii austriackiej. To właśnie on wraz z por. Janem Kowalewskim zapoczątkowali trwające do początków II wojny światowej pasmo sukcesów wywiadu radiowego Wojska Polskiego w zakresie rozpracowania Armii Czerwonej.
Jak pisze dalej Adam Nogaj te właśnie sukcesy przy łamaniu szyfrów rosyjskich uzmysłowiły polskim wojskowym, że dekryptaż może mieć decydujące znaczenie.
Wówczas rozpoczęto prace nad szyframi niemieckimi. Niemiecki meldunkowy system szyfrowy Enigma obowiązywał w Kiergsmarine od 1926 roku, a od 1928 w wojskach lądowych. Jak dodaje autor artykułu już w 1929 roku rozpoczęto prace nad rozszyfrowaniem Enigmy, jednakże bez rezultatu. I tak w końcu września 1932 roku Marian Rejewski rozpoczął prace nad Enigmą i w końcu grudnia 1932 roku wraz z Henrykiem Zygalskim oraz Jerzym Różyckim jako pierwsi znaleźli sposób na odczytanie Enigmy.
Czy piszący do Franciszka Leopold to jego brat, a może kuzyn? Zwrot „Twój" sugerowałby, że to jednak brat.
Faktem jest, jak podają źródła encyklopedyczne, że Leopold Cehak od 17 kwietnia 1921 roku pełnił funkcję dowódcy 4 Dywizjonu Artylerii Ciężkiej, a następnie dowódcy dywizjonu właśnie 8 pułku Artylerii Ciężkiej. W 1921 roku Leopold był majorem, a w 1936 został generałem brygady. Za swoje zasługi otrzymał Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż waleczny, Order polonia Restituta klasy IV, Krzyż Niepodległości oraz Order Virtuti Militarni klasy V. Od 13 września 1939 roku był w składzie dywizji „Piotrków" w Armii „Łódz" pod dowództwem gen. Juliana Rommla, która broniła twierdzy Modlin na odcinku" Twierdza" do jej kapitulacji 29 września. Generał Leopold Cehak został wzięty do niewoli, którą spędził w oflagu VII A Murnau. Po uwolnieniu w 1945 r. wyjechał do Nicei we Francji i tam zmarł 8 maja 1946 roku.
 
Czy kartka dotarła do adresata ? Jeśli tak, to czy adresat na nią odpisał ? Tej tajemnicy być może już nie odkryjemy.
opracowała: Monika Kucharczyk