Atrakcje Grudziądza. Tak wyglądają Jaskinia Klonowa i Fort Tarpno, które można zobaczyć w Grudziądzu [zdjęcia]

Jaskinia Klonowa znajduje się na terenie gminy Nowa Wieś, Fort Tarpno to północny skraj miasta Grudziądz.

Nie jest łatwo znaleźć wejście do jaskini, bowiem to ukryte jest w gęstwinie najeżonej kolcami roślinności. Nie ma tu żadnych oznakowań turystycznych. Idąc od drogi krajowej nr 55 ulicą Klonową, należy dojść do jej zakrętu w lewo, po czym zejść w prawo (czyli dalej na zachód) na drogę szutrową. Po lewej mijamy prywatne zabudowania, po prawej widać niewielkie wzgórze. I właśnie w tym wzgórzu znajduje się jaskinia.

Po przedarciu się przez ostre krzewy (przejście wskazuje wydeptana ścieżka) ukazuje się całkiem spora „dziura” w skale, która stanowi fragment wspomnianego zbocza. Można do niej wejść w pozycji mocno schylonej i przedostać się korytarzem do wyjścia po stronie zachodniej. Jest też trzeci otwór, ale za mały, aby się przezeń przecisnąć. Jama posiada sporą komorę główną i 4-metrowy korytarz.

Rodzi się pytanie skąd taki twór geologiczny w tej części kraju? Odpowiedź jest dość prosta: jaskinia utworzyła się z plejstoceńskich zlepieńców. A przekładając na bardziej zrozumiały język – pokłady piasku na wysokim prawym brzegu doliny Wisły uległy sprasowaniu pod ogromnym ciśnieniem wyżej położonych piasków oraz czapy lądolodu. Rzecz bowiem miała swój finał u schyłku ostatniej fazy zlodowacenia bałtyckiego około 12 tys. lat temu.

Jesteśmy generalnie na Kępie Fortecznej, której nazwa wywodzi się od zbudowanych tu starych pruskich, a potem (po zjednoczeniu Niemiec w roku 1871) po prostu niemieckich fortów – części Twierdzy Grudziądz. W tym miejscu kępę rozdziela szeroki parów, w którym coraz bardziej rozbudowuje się osiedle Nowej Wsi.

Po zwiedzeniu jaskini można wrócić do ulicy Klonowej, skręcić w prawo i po przejściu zaledwie 50 metrów, skręcić w lewo za ostatnim domem. Dojście z ul. Klonowej do ukrytego w spłaszczonym i zalesionym wzgórzu Fortu Tarpno jest krótkie, zaledwie 20-metrowe.

I już naszym oczom ukazuje się ogromny betonowy schron wkomponowany zmyślnie w niszę otoczoną wałem ziemnym. Główny schron, w którym znajdowały się koszary pruskiej piechoty, otoczony jest czterema mniejszymi schronami stanowiącymi wartownie, a każda przeznaczona dla 12 żołnierzy.

Fort zbudowano w latach 1896–1898 jako jeden z wielu elementów obronnych wspierających rdzeń Twierdzy Grudziądz, jej cytadelę. Tarpno miało strzec przed podejściem obcych wojsk (w praktyce chodziło o Rosjan) od strony dróg z Malborka i Olsztyna.

Cały fort zachował się w dobrym stanie, ale brakuje większości kraty fortecznej, czyli żeliwnego płotu najeżonego ostrymi elementami, który bronił podejścia do wałów ziemnych. Niemniej fragment kraty zachował się na terenie jednej z posesji prywatnych przylegających do fortu.