Grudziądz w internetowym katalogu zabytków architektury i sztuki romańskiej w Polsce

W grudniu do Grudziądza przyjechał p. Stefan Niedźwieński, twórca internetowego katalogu zabytków sztuki romańskiej w Polsce. Ta prywatna inicjatywa mieszkańca Krakowa zbiega się z 1050 rocznicą Chrztu Polski.

W 1965 r. Grudziądz też upominał się o swoje piastowskie korzenie, ale na bazie fikcyjnego dokumentu, rzekomo z 1065 r., tzw. falsyfikatu mogileńskiego. Jak pokazały badania późniejsze badania, w tym w latach 70 XX w., w 1065 r., teren Grudziądza nie należał do państwa Piastów, nawet w 1138 r., gdy książę Bolesław Krzywousty podzielił Polskę na dzielnice między swoich synów. Pokazują to mapki w artykule Zamek w Grudziądzu, odc. 2, opublikowanym na serwisie Nasze Miasto, w 2013 r.

Zamek w Grudziądzu [odc.2]

Fikcyjność tamtej argumentacji polega na tym, że sam dokument jest fałszerstwem, z XII w. i w dokumencie tym miejscowość identyfikowana przez niemieckiego wydawcę dokumentu źródłowego z XIX w., jako Grudziądz jest położona koło Nasielska i Serocka.

Grudziądz jest na pograniczu słowiańsko-pruskim. Do rozbiorów Polski akcentowana była więź z pruską Pomezanią. Kościół św. Mikołaja, m.in. w XVII-XVIII w. podlegał pod kościół św. Katarzyny w Łasinie, w dawnej diecezji pomezańskiej. Najsilniejszym akcentem tożsamości z dawnymi Prusami były zbierające się przeważnie w Grudziądzu, na zmianę z Malborkiem, od XV w. sejmiki generalne Prus Królewskich.

Pan Stefan Niedźwieński przeanalizował informacje o rzekomych zabytkach romańskich w Grudziądzu, podanych przeze mnie na portalu:

Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska...

Postanowił osobiście to sprawdzić.

Krakowskiego Gościa oprowadziłem, m.in. po grudziądzkich piwnicach razem z przewodnikiem PTTK Panem Grzegorzem Machajem. Bardzo cenna była też zgoda Pani Dyrektor Muzeum Wioletty Pacuszki na sfotografowanie średniowiecznego portalu w gmachu Muzeum, w jego pomieszczeniach biurowych.

Dziękuję też Lokatorce spichrza przy ul. Spichrzowej 37 za możliwość zobaczenia tamtejszej piwnicy, obecnie chyba pod względem wiekowym najcenniejszej piwnicy w Grudziądzu. Dziękuje również Administracji MPGN za udostępnienie do pokazania piwnicy przy ul. Mickiewicza 5. Dziękuję również Właścicielce lokalu przy ul. Szewskiej 5 za udostępnienie do pokazania kamiennej bramy, też ze średniowiecza. Oczywiście słowa podziękowania należą się również Panu Grzegorzowi Machajowi, że zechciał tez poświęcić swój cenny czas na oprowadzanie Gościa z Krakowa.

Myślę jednak, że największe podziękowanie i uznanie należy się Panu Stefanowi Niedźwieńskiemu, że na taki piedestał postawił architekturę średniowiecznego Grudziądza. Lokalni badacze mogą pisać wiele, ale inaczej to wygląda, kiedy te informacje zostaną przefiltrowane przez osoby zewnątrz, tym bardziej z piastowskiego Krakowa.
Proszę samemu zobaczyć efekt pracy Pana St. Niedźwieńskiego na stworzonym przez Niego rejestrze zabytków sztuki romańskiej w Polsce:

W e-mailu napisanym do mnie Autor strony napisał:

„ […] by zobaczyć romański Grudziądz, wystarczy podać adres

http://www.rejestr.romanizm.pl/grudziadz-romanski.html
Powyższa strona wchodzi w skład tworzonego serwisu
http://www.romanizm.pl/
gdzie pod adresem
http://www.rejestr.romanizm.pl/

znajduje się rejestr zabytków sztuki romańskiej w Polsce.

Wg Autora tworzonego serwisu Grudziądz jest pierwszym miastem tak szeroko przez niego opracowanym i zapewne wg stosowanych w serwisie kryteriów, zapewne jest w pierwszej dziesiątce miejscowości, które mają najwięcej zachowanych reliktów architektury i sztuki romańskiej.

Niewątpliwie jest to inny obraz Grudziądza, jak ten, który znamy np. ze strony internetowej Muzeum w Grudziądzu, czy też ze strony oficjalnej Grudziądza. Wg zamieszczonego tam kalendarium w zasadzie się nic znaczącego nie wydarzyło przed wystawieniem przywileju lokacyjnego na prawie chełmińskim 18.06.1291 r.

Swój artykuł, w zasadzie komunikat o nowym serwisie informacyjnym dotyczących zabytków architektury średniowiecznej chciałbym zakończyć dwoma powiedzeniami:

Jak nas widzą, tak nas piszą.

oraz
Cudze chwalicie a sami nie wiecie, co posiadacie.__