Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Relikty niedokończonego klasztoru cysterskiego w Grudziądzu

Marek Szajerka
W Grudziądzu zapewne odnaleziono relikty romańskiego klasztoru cysterskiego z 1 połowy XIII wieku. Jest to efekt realizacji postulatów z sesji naukowej "Grudziądz miastem Chrystiana", która odbyła się w 1998 r.

W 1930 r. profesor Politechniki Warszawskiej Oskar Sosnowski uznał, że Stara Warszawa jest odwzorowaniem średniowiecznego Grudziądza. 30 lat później konserwator miejski Torunia Jerzy Frycz zastanawiał się , dlaczego plan średniowiecznego Grudziądza jest tak regularny, jakby obowiązywała jakaś dyscyplina w jego wytyczeniu.

Po kolejnych 30 latach, m.in. na sesjach naukowych Grudziądz Miastem Chrystiana (l.1997-1998) wyłoniły się cysterskie korzenie. Cysterskie korzenie Grudziądza do obiegu naukowego wprowadziła dr hab. Krystyna Zielińska-Melkowska prof. UMK. Wówczas sprecyzowano, że zaginiony klasztor cysterski, fundacja biskupa Chrystiana, jeśli był, to najpewniej w Grudziądzu. Wtedy dr Krystyna Białoskórska archeolog z PAN, badaczka cysterskiego Wąchocka postawiła postulat inwentaryzacji piwnic Starego Miasta pod kątem szukania reliktów architektury murowanej z 1 poł. XIII w.

Ten postulat został częściowo zrealizowany w tym roku, w 800 rocznicę sakry biskupiej dla patrona Grudziądza, jego założyciela św. Chrystiana, biskupa misyjnego Prus. Imieniny patrona Miasta przypadają 4 grudnia.
Inicjatorem przedsięwzięcia jest Koło Miłośników Dziejów Grudziądza. Inwentaryzacji podjął się Stefan Niedźwieński z Krakowa, który wykonał mobilny przewodnik po romańskim Grudziądzu. Przewodnik przenosi Nas do realnego Grudziądza z XIII w. Z tego okresu zachowały się murowane mosty, najstarszy obiekt sakralny Grudziądza i nie jest nim kościół św. Mikołaja. W przewodniku można zobaczyć, jak wyglądała i wygląda izba biesiadna z d. romańskimi oknami. Można tez zajrzeć do zachowanych stajni kościelnych i zobaczyć, jak wyglądała zapewne kolegiata diecezji chełmińskiej, czyli kościół św. Mikołaja.

Na spotkanie z Autorem przewodnika zaprasza Zarząd Koła Miłośników Dziejów Grudziądza 7.12. (środa). Początek prelekcji godz. 17.00 w siedzibie Spółdzielni Mieszkaniowej przy ul. Moniuszki 13. Tytuł prelekcji:
„Rejestr sztuki romańskiej w Polsce. Romański Grudziądz“
Do tej prelekcji, jak do każdej innej, jest przygotowany Biuletyn KMDG, o objętości 14 stron.

Przewodnik można obejrzeć na tej stronie:

http://grudziadz.r.romanizm.pl

oraz w wersji mobilnej na:

http://grudziadz.m.romanizm.pl

Jest ona przeznaczona na smartfony i tablety. W przewodniku są też ujęte obiekty ze średniowiecza, których nie ma w urzędowym katalogu zabytków. Można to porównać ze stroną:

http://www.torun.wkz.gov.pl/zalaczniki/grudziadz_miasto.pdf

Katalog jest też dostępny na stronie KMDG:

http://kmdg.grudziadz.pl/publikacje/biuletyny/numer/37.490/

Podobny konstrukcyjnie przewodnik ma również Wąbrzeźno. Tam inicjatorem jego powstania był Urząd Miejski.

http://turystyczne.wabrzezno.com/

W przypadku Grudziądza jest to inicjatywa społeczna p. Stefana Niedźwieńskiego z Krakowa oraz Koła Miłośników Dziejów Grudziądza na 800 rocznicę sakry biskupiej Patrona i założyciela Grudziądza św. Chrystiana.

Jest to również identyczna rocznica powstania zorganizowanego szkolnictwa na terenie obecnej Polski. Na przełomie XIX/XX w. profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego Antoni Karbowiak uznał, że biskup Chrystian był prekursorem zorganizowanego szkolnictwa na terenie obecnej Polski. Grudziądz jest kolebką zorganizowanej oświaty na terenie obecnej Polski. Wówczas jeszcze nie było np. Chełmna na obecnym miejscu a Grudziądz był wymieniony w nadaniu dla biskupa Chrystiana z 1222 r. , jako wcześniej nadany.

Sztandarowym przykładem architektury romańskiej w Grudziądzu jest most Bramy Toruńskiej z 1 poł. XIII w. O jego wyjątkowości w skali ogólnopolskiej mówił już w latach 80 XX w. społeczny opiekun zabytków w Grudziądzu inż. Tadeusz Siwecki.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Filip Chajzer o MBTM

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na grudziadz.naszemiasto.pl Nasze Miasto