W Grudziądzu Mikołaj Kopernik mówił o "inflacji". Obchodzimy 550. rocznicę urodzin wielkiego astronoma i ekonomisty [zdjęcia]

Mikołaj Kopernik urodził się 19 lutego 1473 roku w Toruniu. W najbliższą niedzielę przypada więc 550. rocznica urodzin tego wybitnego naukowca.

Mikołaj Kopernik najbardziej znany jest ze swoich osiągnięć w dziedzinie astronomii. Dzieci na całym świecie uczą się, że to on „zatrzymał Słońce i ruszył Ziemię”. A niewiele osób ma świadomość, że astronomia była tylko pasją (jedną z wielu) Kopernika, bo zawodowo, jako osoba duchowna zajmował się administrowaniem majątkiem kościelnym kapituły warmińskiej i w pracy tej bliżej mu było do ekonomii niż astronomii.

Jedną z nauk, które zgłębiał Mikołaj Kopernik była ekonomia. I to właśnie dokonania Kopernika jako ekonomisty są dla nas - grudziądzan - najważniejsze. I pielęgnowane w naszym mieście od lat.

Głównym inicjatorem propagowania związków Grudziądza z Mikołajem Kopernikiem był niestrudzony społecznik Jerzy Szwarc, który zmarł w 2013 roku. Ale - na szczęście - jego dzieło znalazło godnych kontynuatorów.

W Grudziądzu najbardziej podkreślamy ekonomiczne dokonania Mikołaja Kopernika, bo to właśnie w naszym mieście, 21 marca 1522 roku, na Sejmiku Prus Królewskich wygłosił on jeden ze swoich najważniejszych traktatów ekonomicznych: „De aestimatione monetae”, co jest tłumaczone m.in. jako traktat "O monecie" czy "O szacunku monety".

W ubiegłym, 2022 roku obchodziliśmy w Grudziądzu 500. rocznicę wygłoszenia tego traktatu przez Kopernika. A przypomnijmy, że mówił on m.in., że „gorszy pieniądz wypiera pieniądz lepszy”.

- To, co Kopernik nazywał psuciem pieniądza, dziś nazwalibyśmy inflacją - podczas rocznicowych obchodów w ubiegłym roku mówiła dr nauk ekonomicznych Grażyna Leśniewska, popularyzatorka dokonań Mikołaja Kopernika i jego związków z Grudziądzem.

Podczas okolicznościowego wykładu Grażyna Leśniewska mówiła: - Kopernik przez wiele lat analizował gospodarkę pieniężną. Najpierw w domu rodzinnym, wszak jego ojciec był kupcem, a później jako administrator kapituły warmińskiej. W sposób naukowy i metodyczny zajął się tym zagadnieniem w 1517 r. Swoje rozważania na temat gospodarki finansowej rozwijał przez wiele lat publikując kolejne traktaty. Po raz pierwszy traktat o pieniądzu i jego szacunku został wygłoszony właśnie na Sejmiku Prus Królewskich w Grudziądzu.

Warto wiedzieć, że Mikołaj Kopernik w Grudziądzu był już wcześniej: pierwszy raz do naszego miasta przybył 21 lipca 1521 roku na posiedzenie Sejmiku Prus Królewskich (25 lipca 1521). Wraz ze swoim przyjacielem Tiedemannem Giese przyjechali ze skargą do króla Zygmunta I Starego na mistrza Albrechta Hohenzollerna i zakon krzyżacki. Skarga dotyczyła licznych krzywd jakich dopuszczali się rycerze zakonni, zarówno na ludności Warmii, jak i na ziemiach warmińskich, podczas zawieszenia broni w wojnie polsko-krzyżackiej.

Choć naukowcy nie są zgodni, to Kopernik mógł swoim doświadczeniem pomagać mieszczanom grudziądzkim w wytyczeniu kanału Trynka (jego budowę zakończono w 1552 r., już po śmierci Kopernika), który dostarczał wodę pitną do miasta. Prawdopodobnie to także Kopernik zaprojektował pompę ssąco-tłoczącą pracującą w wieżyczce muru obronnego, a zapewniającą wodę we wszystkich studniach miejskich dawnego Grudziądza. - Grudziądz był w tej sytuacji pierwszym miastem, gdzie pompę tę zastosowano, dlatego też wieżyczkę wodociągową nazwano wodociągiem Kopernika - mówiła Grażyna Leśniewska.

Informacja o tej pompie była tak istotna, że w 1800 r., w jednym z pierwszych przewodników po Europie, „wodociąg Kopernika” w Grudziądzu uznano za cud techniki.

W związku z Mikołajem Kopernikiem w Grudziądzu mamy m.in.:

• osiedle mieszkaniowe Kopernik
• a na nim ulicę Mikołaja Kopernika.
• Plac Miłośników Astronomii,
• a na nim pomnik Mikołaja Kopernika.
• Na Rynku: ławeczkę z Kopernikiem
• i tablicę na Rynku upamiętniającą pobyt Kopernika w Grudziądzu.
• Szkołę Podstawową nr 1 im. Mikołaja Kopernika,
• Technikum im. Mikołaja Kopernika Ekonomisty w Zespole Szkół Ekonomicznych,
• Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika,
• Grudziądzki Dzień Kopernika - Ekonomisty co roku 21 marca,
• Grudziądzkie Dni Kopernikańskie.

Z okazji kolejnych rocznic wygłoszenia traktatu „De aestimatione monetae", 21 marca jest obchodzony jako Grudziądzki Dzień Kopernika Ekonomisty. W ubiegłym roku, z racji okrągłej 500 rocznicy, był on obchodzony wyjątkowo.

Przypomnijmy, że uczniowie mogli wysłuchać wykładu online, wziąć udział w konkursie wiedzy o ekonomicznych osiągnięciach Kopernika. Premierę miał film „Z wizytą u Kopernika” przygotowany przez uczniów Zespołu Szkół Ekonomicznych. (Do obejrzenia TUTAJ)

Premierę miały też dwa okolicznościowe numizmaty:

• mosiężny żeton z Mikołajem Kopernikiem wydany przez grudziądzki ratusz wspólnie z Miejskim Ośrodkiem Rekreacji i Wypoczynku w nakładzie 700 sztuk, kosztujący kilkanaście zł. Dziś w Informacji Turystycznej dostępne są ostatnie sztuki!
• oraz srebrny (próba 999) numizmat wybity przez Mennicę Polską w nakładzie do 1000 egzemplarzy sprzedawany w ramce oraz z certyfikatem za 199 zł. Nakład dawno już został wyprzedany. W sprzedaży z drugiej ręki oferowany jest za 599 zł.

Promocję numizmatu zorganizowano on-line i była połączona z wykładem dr Leśniewskiej na temat pozaastronomicznych dokonań Kopernika i jego związków z Grudziądzem. Film obejrzeć można TUTAJ

Natomiast zgodnie z Uchwałą Senatu RP, rok 2023 jest Rokiem Mikołaja Kopernika w całym kraju. Bo przypomnijmy, że w 2023 roku obchodzimy nie tylko 550. rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika, ale także 480. rocznicę opublikowania jego dzieła "De revolutionibus".

W ubiegłym roku Informacja Turystyczna w Grudziądzu wydała folder poświęcony związkom Mikołaja Kopernika z Grudziądzem. Wciąż jest on dostępny. I wciąż można rozwiązywać ogłoszony w nim konkurs, w którym nagrodą jest grudziądzki numizmat wybity z okazji 500. rocznicy wygłoszenia przez niego "Traktatu o monecie".

Folder ten można pobrać TUTAJ

Oczywiście, w Grudziądzu nie zapomniano o niedzielnej rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika. Szczegóły tutaj:Tak w Grudziądzu uczcimy 550. urodziny Mikołaja Kopernika. Będzie tort i projekcje w planetarium [program]