Zmarł Mirosław Hermaszewski. Jego droga w kosmos rozpoczęła się w Grudziądzu [zdjęcia]

Ponad sześć dekad temu, 24 września 1961 r., na pokładzie dwupłatowego samolotu CSS-13, odbył swój pierwszy lot samolotem. W sobotę (28 sierpnia, 2021 r.) ponownie zasiadł za sterami samolotu startującego z lotniska w podgrudziądzkich Lisich Kątach. Niestety, innego, bo historyczny CSS-13 odmówił posłuszeństwa.

- Będzie to lot spokojny, nie jak to dawniej było. Jest ze mną żona, chcę jej oszczędzić emocji. W życiu lotniczym ze mną tych emocji miała naprawdę dużo. To, co osiągnąłem, to jest też jej zasługa, a także całego sztabu ludzi, moich nauczycieli - mówił chwilę przed wejściem do kabiny Mirosław Hermaszewski.

Hermaszewski cieszył się: - Po tylu latach wsiądę do samolotu, znów zobaczę to lotnisko, Grudziądz. Będzie mi się to pewnie śniło przez długie noce.

Zapytany o wspomnienia z pierwszego lotu, generał opowiadał wszystko bardzo szczegółowo, jakby mówił o wydarzeniach sprzed dni, a nie kilkudziesięciu lat. - Pamiętam to jak poklatkowy obraz. To była wtedy wielka romantyka. Kabina była odkryta. Niestety, dziś nam się ten samolot trochę zepsuł i wsiądziemy na inny - opowiadał. - Pamiętam, kiedy już wsiadłem do kabiny, że nie było żadnego rozrusznika, jak to dziś jest. Ktoś przekręcił śmigło parę razy, silnik złapał kompresję, dopompowałem paliwa. I słynne komendy: „Od śmigła! Jest od śmigła!”. Włączyłem iskrownik, zakręciłem korbką i silnik prychnął parę razy. Boże! Kiedy siedzi się w samolocie, słyszy się dźwięk silnika, te wibracje, to czuje się jedność. Tego nie czuje się w szybowcu czy samolocie odrzutowym. Tylko tu jest taka niesamowita emocja.

Mirosław Hermaszewski jednym tchem opowiadał, jak instruktor przekazywał mu komendy za pomocą rurki - lejka, doprowadzonej do jego ucha, bo w samolotach nie było przecież jeszcze telefonów pokładowych.

- Pamiętam, wykołowałem do takich bramek. Zobaczyłem chorągiewkę, pozwolenie na start. Dałem obroty, w pewnym momencie trzeba było podnieść ogon. Oderwałem się od ziemi, na wysokości pół metra trzeba było rozpędzić do prędkości 110 km/h i po kilkunastu sekundach mogłem się wznosić. Nie wierzyłem, że lecę. Lecę! Patrzę, tu ziemia ucieka, zawory klapią, zapach benzyny - mówił z wyraźną ekscytacją Mirosław Hermaszewski. - Okrążenie lotniska, wyjście na prostą do lądowania. Jak zobaczyłem znaki z płótna, gdzie mam wylądować, to mówię nie dam rady, to lotnisko jest za małe.

Jak przyznał generał, lądowanie nie było idealne, ale udało się bezpiecznie „usiąść” na ziemi, choć nie bez pomocy instruktora. Hermaszewski podkreślał, że ten pierwszy lot był dla niego wielkim przeżyciem. Do tej pory ma ogromny sentyment do takich maszyn, choć później pilotował odrzutowce i przecież wzniósł się także w kosmos.

- Jak siedzisz w samolocie, widzisz przed sobą ten silnik, gwiazdowy, te cylindry. Patrzysz na nie jak na coś żywego. Skaczą zawory, silnik na małych obrotach trochę niestabilnie chodzi, czasami nie dopali się benzyna. Do kabiny wpada zapach benzyny, oleju. Nawet sobie nie wyobrażacie jaki człowiek wtedy się czuje męski! „Ja jestem lotnik” - myśli sobie” - opowiadał generał.

Wizyta w Grudziądzu i pełen wspomnień lot Hermaszewskiego odbyły się w święto lotnictwa. To wyjątkowy dzień dla każdego, kogo pasjonuje prawdziwe bujanie w obłokach. - Ale to jest też święto społeczeństwa. Grudziądz ma bardzo głębokie tradycje lotnicze. Była tu szkoła lotnicza, do czasów wojny był bardzo prężnym ośrodkiem. Do tej pory stoi stary hangar, strzelnica w parku. Wiem, że władze Grudziądza mają ambitne plany, by zagospodarować ten teren pod właśnie tematykę lotniczą i bardzo mnie to cieszy - mówił Hermaszewski.

- Lotnictwo jest doskonałym polem wychowawczym. Przestrzeń pociąga młodych ludzi. Zawsze uważałem, że ten kto pochodzi z grudziądzkiego aeroklubu, może być w pełni dumny, że tu zdobywał te ostrogi. Ktoś powiedział, że moja droga w kosmos wiodła przez Grudziądz i to jest prawda! - mówił Hermaszewski.

W poniedziałek, 12 grudnia rodzina poinformowała o śmierci Mirosława Hermaszewskiego. Miał 81 lat.